Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΗΜΩΝ ΑΓΩΝΟΣ
ὑπό τοῦ Ἐπισκόπου Μαραθῶνος κ. Φωτίου
«Μή πεποίθατε ἐπ' ἄρχοντας ἐπί υἱούς ἀνθρώπων, οἶς οὐκ ἐστι σωτηρία»
(Ψάλμ. ΡΜΕ΄ 3)
Δέν πρέπει νά ἔχωμεν ἀπόλυτον πεποίθησιν εἰς ἀνθρώπους, ὅ,τι ἀξίωμα κι ἄν ἔχουν, διά τήν σωτηρίαν μας. Οἱ ἄνθρωποι εἶναι τρεπτοί. Σήμερον ἅγιοι, αὔριον ἀρνηταί· σήμερον ἁμαρτωλοί, αὔριον δίκαιοι. Ἀπόλυτον πεποίθησιν νά ἔχωμεν μόνον πρός τόν Θεόν καί εἰς αὐτόν νά στηρίξωμεν τάς ἐλπίδας τῆς σωτηρίας μας. «Μακάριος οὐ ὁ Θεός Ἰακώβ βοηθός αὐτοῦ, ἡ ἐλπίς αὐτοῦ ἐπί Κύριον τόν Θεόν αὐτοῦ» (Ψάλμ. ΡΜΕ΄ 5). Οἱ ἄνθρωποι προδίδουν καί αὐτός τόν ὁποῖον σήμερον θαυμάζομεν ὡς ἅγιον καί ἐνάρετον τόν βλέπομεν δυστυχῶς ἀργότερον νά πίπτη, ἐνῶ ἄλλον τόν ὁποῖον πρότερον δέν εἴχομεν εἰς ὑπόληψιν νά ἀποδεικνύεται ἀντάξιος των περιστάσεων καί σταθερός.
Ὁ Ἱερός ἀγών τῶν Γ.Ο.Χ. ἀπ' ἀρχῆς μέχρι τῆς σήμερον ἔχει νά ἐπιδείξη πάμπολλα τοιαῦτα παραδείγματα. Ἐάν δέ ἀνιχνεύσωμεν τά βαθύτερα ὅλων των κατά καιρούς σχισμάτων εἰς τούς κόλπους τῶν Γ.Ο.Χ. θά ἀνακαλύψωμεν ὡς ἔνοχόν το μικρόβιον τῆς προσωπολατρείας. Τό μικρόβιον αὐτό συνυπάρχει μεθ' ἠμῶν καί ὅταν συναντήση εἰς ἠμᾶς εὐνοϊκᾶς συνθήκας προκαλεῖ τήν ἐκδήλωσιν τῆς νόσου. Ἅς ἐξετάσωμεν, λοιπόν, τάς νοσογόνους συνθήκας αὐτᾶς, διά νά φυλασσόμεθα καί ἠμεῖς.
Κατ' ἀρχήν, διά τήν ἐκδήλωσιν τῆς νόσου ἀπαιτεῖται ἡ παρουσία ἑνός πνευματικοῦ πατρός, ὁ ὁποῖος νά ἔχη φήμην ἐναρέτου ἀνδρός ἔστω καί κατ' ἐπίφασιν. Δέν ἔχει τόσην σημασίαν ἡ οὐσία, ἀλλ' ἡ ἐξωτερική εἰκών. Ἀρκεῖ νά μή ἔχη δώση ἀφορμᾶς διά δυσμενῆ σχόλια.
Ἔπειτα, ἀναγκαῖος παράγων εἶναι ἡ ὕπαρξις γύρω ἀπό τόν πνευματικόν αὐτόν ἡγήτορα ἑνός στενοῦ κύκλου πνευματικῶν τέκνων τά ὁποῖα νά τόν εὐλαβοῦνται καί νά τόν ἐκτιμοῦν. Αὐτό εἶναι ὡς ἕνα σημεῖον κατανοητόν.
Ἡ ἐκδήλωσις ὅμως τῆς νόσου γίνεται ὅταν ἀκριβῶς τά πνευματικά τέκνα μεταβάλλονται εἰς ὀπαδούς τοῦ προσώπου τοῦ ἡγήτορος. Τοῦτο δέ γίνεται ὡς ἐξής· Ὁ ἡγήτωρ-πνευματικός πατήρ ἴσως νά ἔχη κάποιαν ἱκανότητα διά τῆς ὁποίας νά προσελκύη. Ἠμπορεῖ νά εἶναι ἀσκητικός, νά ἔχη θερμόν ζῆλον, νά εἶναι ρήτωρ, ἡ ἐλεήμων, ἀλλά ἠμπορεῖ νά εἶναι καί ἁπλῶς ἐπιτήδειος καί νά μηχανεύεται διάφορα τεχνάσματα διά τῶν ὁποίων νά ἑλκύη τόν θαυμασμόν τῶν πνευματικῶν του τέκνων. Ἠμπορεῖ νά εἶναι πράγματι ἐνάρετος κατ' ἀρχάς, ὅμως δύναται νά εἶναι κάλλιστα ἐμπαθής ὑποκρύπτων ἐπιμελῶς τάς ἐμπαθεῖς του πλευρᾶς καί ὑπερτονίζων κάποια θετικά του στοιχεῖα.
Τότε, λοιπόν, τό μικρόβιον τῆς προσωπολατρείας περιβάλλη κάποια πνευματικά τέκνα, τοῦ στενοῦ περιβάλλοντος. Ἀρχίζει ἡ κολακεία. Ὅταν, τό στενόν περιβάλλον τοῦ Γέροντος ἀποτελεῖται ἀπό μοναχούς ἡ μοναχᾶς καί ὁ Γέρων ἀφεθῆ εἰς τήν μέθην τῶν θυμιαμάτων τῶν λιβανιζόντων αὐτόν, τότε, ἐξεδηλώθη ἡ νόσος.
Ἄν ὁ γέρων, ἀπορρίψη τάς κολακείας καί διαλύση τό νέφος τῶν θυμιαμάτων, κρατήση δέ εἰς ἀπόστασιν ἀσφαλείας τούς κόλακας, ἐσώθη.
Εἰς τήν περίπτωσιν ὅμως κατά τήν ὁποίαν ὁ Γέρων δέν ἀντισταθῆ, ἀλλοίμονον! Δημιουργεῖται εἰς φαῦλος κύκλος εἰς τόν ὁποῖον ὁ Γέρων ἐμπνέει τήν προσωπολατρείαν εἰς τούς λάτρεις του καί ἐν συνεχεία εἰσπράττει αὐτήν ὡς θυμίαμα κολακείας ἐξ αὐτῶν. Τότε καί ἄν ἀκόμη ἦτο ἐνάρετος ὁ γέρων, ζαλιζόμενος ὑπό τοῦ νέφους τῶν κολακειῶν τείνει νά πιστεύση καί ὁ ἴδιος ὅτι ἔχει ἱκανότητας, τάς ὁποίας συνήθως δέν ἔχει. Πείθεται ὅτι εἶναι νέος Ἅγιος Μάρκος Εὐγενικός, νέος Στουδίτης, νέος Ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητής, νέος στυλοβάτης τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ στενός κύκλος τῶν ὀπαδῶν (τά «χερουβείμ» καί «Σεραφείμ» τοῦ Γέροντος!) ἀναλαμβάνει μετά ζήλου τήν διαφήμισιν τῶν θαυμαστῶν ἱκανοτήτων τοῦ Γέροντος εἰς τούς ἐν εὐρυτέρω κύκλω εὑρισκομένους. Διότι κύκλω τοῦ Ἡγήτορος σχηματίζονται ὁμόκεντροι κύκλοι ὀπαδῶν, ὁ εὐρύτερός των ὁποίων εἶναι ὁ κύκλος τῶν «νεοφωτίστων» εἰς τούς ὁποίους αἵ «ἀκτίναι» τοῦ Γέροντος φθάνουν ἀρκοῦντος ὑπερτονισμέναι λόγω τῆς διελεύσεώς των ἐκ τῶν «Χερουβείμ» «Σεραφείμ», «ἑξαπτερύγων» κ.λπ. τοῦ Γέροντος, ὁ ὁποῖος χαρακτηρίζεται ὡς «ὁ Διδάσκαλος», «ὁ Ὅσιος Πατήρ», «ὁ Ἅγιος Πατέρας», «ὁ Πατερούλης μας» καί «ὁ Ἅγιος Γέροντας». Ὑπεράνω του οὕτως ἀνακηρυχθέντος «ἁγίου» Γέροντος ὑπάρχει μόνον ὁ Θεός, παρ' οὐ λαμβάνει τάς θεϊκᾶς ἐμπνεύσεις. Οὐδεμία Ἐκκλησιαστική Ἀρχή ὑπερέχει τοῦ «ὁσίου Γέροντος». Οὔτε Ἐπίσκοποι, οὔτε Συνοδοί, «καν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ» λαλήση εἰς αὐτούς παρά τάς διδαχᾶς τοῦ λατρευομένου προσώπου τοῦ Γέροντος «ἀνάθεμα ἔστω», διά τούς ὀπαδούς, εἰς τούς ὁποίους ἰσχύει ἡ ψυχολογία τοῦ ὄχλου.
Αἵ φωτογραφίαι τοῦ «Γέροντος» κατακαλύπτουν τούς τοίχους τῶν δωματίων τῶν ὀπαδῶν, ὅπως αἵ φωτογραφίαι τῶν τραγουδιστῶν καί τῶν ἀθλητῶν εἰς τά ὑπνοδωμάτια τῶν μοντέρνων νέων καί περισσοτέρας φωτογραφίας τοῦ «ὁσίου Γέροντος» τῶν ἔχουν εἰς τά κελλία τῶν οἱ προσωπολάτραι, παρά εἰκόνας τοῦ Χριστοῦ!
Δηλώνουν ἀνερυθριάστως, ὅτι ὅπου ἄν ὑπάγη ὁ «Γέρων» των θά τόν ἀκολουθήσουν καν ὑπάγη καί εἰς τήν Κόλασιν! Ὅ,τι δέ ἐκστομίση ὁ θαυμαστός «Γέρων» θεωρεῖται δόγμα πίστεως. Ἐφευρίσκονται ἐτήσιοι ἑορτασμοί τοῦ «Γέροντος», ζωγραφίζονται εἰκόναι αὐτοῦ ἔτι ζῶντος καί μετά θάνατον τά ὀστᾶ αὐτοῦ περιφέρονται εἰς χρυσά κιβώτια ὡς ἡ κιβωτός τῆς διαθήκης! Οἱ τάφοι τῶν προσκυνοῦνται καί τά προσωπικά των ἀντικείμενα δίδονται ὡς ἔπαθλα. Οὐδείς γίνεται δεκτός εἰς τάς τάξεις τῶν ὀπαδῶν ἐάν μή πεσῶν προσκυνήση τήν εἰκόνα τήν πλασματικήν τήν ὁποίαν ἔπλασαν οἱ ἴδιοι διά τόν Γέροντά των.
Τό πλέον τραγικόν των περιπτώσεων εἶναι τό πρόσωπον τοῦ ἰδίου τοῦ Γέροντος, τό ὁποῖον οἱ κόλακές του στενοῦ του κύκλου ἔπλασαν ὡσάν ἄλλον χρυσοῦν μόσχον εἰς προσκύνησιν ὑπό τοῦ ὄχλου. Αὐτοί δέ οἱ κόλακες ἔχουν μεγαλυτέραν εὐθύνην ἀπ' ὅτι ἴσως καί ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας, ὁ ὁποῖος ἐξωθήθη ὑπ' αὐτῶν εἰς διαφόρους ἐκνόμους ἐνεργείας, ὅπως σχίσματα καί διαιρέσεις, συρθεῖς εἰς τό νά πιστέψη καί ὁ ἴδιος, ὅτι εἶναι ὁ σωτήρ τῆς Ἐκκλησίας!
Χρειάζεται δέ σύντονος προσευχή καί συνεχής προσοχή, διά νά μή εὑρεθῆ κανείς εἰς τήν θέσιν αὐτῶν τῶν προσώπων καί τό κυριώτερον νά φοβούμεθα ὅλοι καί κυρίως οἱ κληρικοί μᾶς τούς κόλακας. Εἶχον δέ ἀπόλυτον δίκαιον οἱ ἀρχαῖοι ἠμῶν πρόγονοι, οἱ ὁποῖοι «τούς κόλακας ὑπέρ τούς κόρακας ἐφοβοῦντο, διότι οἱ μέν σάρκας, οἱ δέ ψυχᾶς κατασπαράζουν» .